WIBOR – czym jest i dlaczego budzi tak wiele kontrowersji?

WIBOR to hasło, które w ostatnich miesiącach coraz częściej pojawia się w przestrzeni publicznej. Kredytobiorcy, którzy zaciągnęli kredyty hipoteczne w złotychoparte o wskaźnik WIBOR, coraz śmielej decydują się na dochodzenie swoich praw w sądach. Wszystko za sprawą rosnącej liczby wątpliwości dotyczących tego, w jaki sposób WIBOR był ustalany i czy faktycznie może być traktowany jako uczciwy i przejrzysty miernik kosztu pieniądza.

Czym jest WIBOR?

WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate) to wskaźnik referencyjny, który przez lata stanowił podstawę oprocentowania większości kredytów hipotecznych w złotówkach. Wysokość rat kredytu zależała od marży banku oraz wartości WIBOR 3M lub 6M – ustalanych na podstawie deklaracji banków, po jakiej cenie byłyby gotowe pożyczyć sobie nawzajem pieniądze.

Kto odpowiadał za WIBOR?

Do 29 czerwca 2017 roku administratorem stawek WIBOR/WIBID było ACI Polska – Stowarzyszenie Rynków Finansowych. Fixing polegał na zbieraniu kwotowań panelowych banków, a techniczną kalkulację stawek na zlecenie ACI wykonywał Thomson Reuters. Zasady określał regulamin fixingu ACI. To był model stowarzyszeniowy, a nie „nieformalny klub” — z jasno opisanymi procedurami i listą banków panelowych.

Od 30 czerwca 2017 roku administratorem został GPW Benchmark S.A. (spółka z grupy GPW). Najpierw działał w reżimie przejściowym rozporządzenia BMR, a 17 grudnia 2020 roku otrzymał zezwolenie KNF na opracowywanie WIBOR jako wskaźnika referencyjnego w rozumieniu BMR. Metodologia nadal opiera się na procesie fixingu z udziałem banków – uczestników (kwotowania depozytowe), ale jest objęta nadzorem KNF i procedurami zgodności z BMR, w tym mechanizmami wykrywania „podejrzanych danych wejściowych”.

Zarzuty wobec WIBOR-u

W ostatnich latach zaczęły narastać poważne zarzuty wobec sposobu funkcjonowania WIBOR-u. Do najczęściej podnoszonych należą:

1. Brak rzeczywistych transakcji – WIBOR opierał się głównie na deklaracjach banków, a nie na faktycznych operacjach rynkowych. To rodzi wątpliwości, czy wskaźnik oddawał realny koszt pieniądza.
2. Możliwość manipulacji – ponieważ WIBOR ustalany był w wąskim gronie instytucji, istnieje ryzyko, że banki mogły mieć wpływ na jego poziom. Podobne zarzuty wobec wskaźników referencyjnych były już formułowane w innych krajach (np. wobec LIBOR-u).
3. Naruszenie interesów konsumentów – kredytobiorcy podpisując umowy, nie byli informowani w sposób przejrzysty o ryzyku związanym ze zmiennością WIBOR-u. Wielu z nich nie miało świadomości, że wysokość ich rat może wzrosnąć w sposób tak drastyczny.
4. Sprzeczność z unijnymi regulacjami – pytania prejudycjalne kierowane do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (m.in. sprawa C-471/24) wskazują na potrzebę oceny, czy WIBOR spełnia wymogi rozporządzenia BMR (Benchmark Regulation), które ma gwarantować rzetelność i wiarygodność wskaźników referencyjnych.

Likwidacja WIBOR-u – co dalej?

Nasza kancelaria adwokacka Pilawska Zorski Adwokaci od 2023 roku prowadzi już pierwsze procesy dotyczące umów kredytowych opartych o WIBOR. Coraz więcej sądów zaczyna dostrzegać, że sposób ustalania WIBOR-u może naruszać prawa konsumentów. Wydane dotychczas wyroki – m.in. w Sądzie Okręgowym w Suwałkach – pokazują, że linia orzecznicza może iść w kierunku korzystnym dla kredytobiorców.

Podsumowanie

WIBOR przez lata był filarem rynku kredytowego w Polsce. Dziś jednak budzi ogromne wątpliwości – zarówno wśród konsumentów, jak i w sądach. Zastąpienie go WIRON-em to krok w stronę większej transparentności, ale nie zmienia faktu, że setki tysięcy kredytów wciąż spłacane są według wskaźnika, którego legalność jest kwestionowana.

Pilawska Zorski Adwokaci od lat specjalizuje się w sporach z bankami, w tym w sprawach o kredyty frankowe i złotowe. Jeżeli chcesz dowiedzieć się, czy Twoja umowa nadaje się do zakwestionowania – zapraszamy do kontaktu.

👉 Chcesz sprawdzić, czy możesz wnieść pozew WIBOR? Skontaktuj się z nami – przygotujemy bezpłatną analizę Twojej umowy kredytowej.

 biuro@pzadwokaci.pl, wibor@pzadwokaci.pl
 574044974