Rejestr klauzul niedozwolonych na kolejne 10 lat? – komentarz adw. Karoliny Pilawskiej dla Dziennika Gazety Prawnej
Rejestr klauzul niedozwolonych, prowadzony przez UOKiK, historycznie odegrał istotną rolę w ochronie konsumentów, w tym kredytobiorców, jednak jego praktyczne znaczenie w sprawach kredytowych w ostatnich latach maleje. Dla kredytobiorców, zwłaszcza tych z kredytami powiązanymi z kursami walut obcych, rejestr był kluczowym narzędziem, pozwalającym na identyfikację licznych postanowień abuzywnych stosowanych przez banki. Szczególnie w przypadku kredytów frankowych, wiele zapisów trafiło do rejestru w latach wcześniejszych i stanowiło istotny argument w postępowaniach sądowych. Dzięki temu, kredytobiorcy byli w stanie skuteczniej bronić swoich praw, a prawnicy mieli dostęp do konkretnej bazy wiedzy, która mogła być pomocna w prowadzeniu spraw, szczególnie w początkowej fazie w latach 2015-2016.
Rejestr klauzul niedozwolonych – malejące znaczenie?
Pomimo swojej wcześniejszej istotnej roli, znaczenie rejestru klauzul niedozwolonych w ostatnich latach stopniowo maleje. Reforma z 2016 roku wprowadziła abstrakcyjną kontrolę wzorców umownych, co spowodowało, że rola rejestru w praktyce została ograniczona. Ponadto, nowe wpisy pojawiają się sporadycznie, a kluczową rolę w ustalaniu abuzywności postanowień umownych przejęło orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). Obecnie polskie sądy, rozpatrując sprawy konsumenckie, w znacznej mierze bazują na wykładni prawa unijnego, co powoduje, że rejestr UOKiK pełni funkcję raczej archiwalną niż aktywnego narzędzia ochrony konsumentów.
Rejestr klauzul niedozwolonych – archiwum czy aktywne narzędzie?
Przedłużenie funkcjonowania rejestru o kolejne 10 lat może mieć ograniczoną wartość praktyczną, zwłaszcza jeśli nie będzie on uzupełniany o nowe klauzule. Jeśli rejestr ma nadal pełnić istotną rolę w ochronie konsumentów, konieczne jest jego przekształcenie w bardziej dynamiczną platformę, która nie tylko archiwizuje niedozwolone klauzule, ale również aktywnie promuje świadomość prawną. Wprowadzenie regularnych aktualizacji oraz działań edukacyjnych może sprawić, że rejestr stanie się bardziej użytecznym narzędziem dla prawników i konsumentów.
W Dzienniku Gazecie Prawnej ukazał się artykuł z komentarzem mec. Karoliny Pilawskiej dot. rejestru klauzul niedozwolonych. Rejestr klauzul niedozwolonych ma zniknąć 17 kwietnia 2026 roku. Prezes UOKiK chce, aby jego funkcjonowanie zostało przedłużone o 10 lat.
