Pierwsze pytania prejudycjalne do TSUE o WIBOR – komentarz mec. Karoliny Pilawskiej dla Prawo.pl
17 lipca 2024 roku w serwisie Prawo.pl ukazał się artykuł dot. pierwszych pytań prejudycjalnych skierowanych przez polski Sąd do TSUE, a dotyczących stawki WIBOR z komentarzem adw. Karoliny Pilawskiej.
Sąd Okręgowy w Częstochowie postanowieniem z dnia 31 maja 2024 roku wydanym w sprawie o sygn. akt I C 1226/23 skierował 4 pytania prejudycjalne do TSUE o następującej treści:
1. Czy art. 1 ust. 2 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że pozwala on na badanie postanowień umownych dotyczących zmiennego oprocentowania w oparciu o wskaźnik referencyjny WIBOR?
2. W przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie pierwsze, czy art. 4 ust. 2 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że pozwala on na badanie postanowień umownych dotyczących zmiennego oprocentowania w oparciu o wskaźnik referencyjny WIBOR?
3. W przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie pierwsze i drugie, czy art. 3 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że zapisy umowy dotyczące zmiennego oprocentowania w oparciu o wskaźnik referencyjny WIBOR można traktować jako stojące w sprzeczności z wymogami dobrej wiary i powodujące znaczącą nierównowagę wynikających z umowy praw i obowiązków stron ze szkodą dla konsumenta, z uwagi na niewłaściwe poinformowanie konsumenta odnośnie narażenia na ryzyko zmiennej stopy procentowej, w tym w szczególności niewskazaniu, w jaki sposób ustala się wskaźnik referencyjny będący podstawą ustalania zmiennego oprocentowania i jakie wątpliwości są związane z jego nietransparentnością oraz nierównomierny rozkład tego ryzyka na strony umowy?
4. W przypadku pozytywnej odpowiedzi na wcześniejsze pytania, czy art. 6 ust 1 w zw. z art. 3 ust. 1 i 2 zdanie 2 oraz art. 2 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, iż w przypadku uznania za nieuczciwe postanowienia umownego dotyczącego zmiennego oprocentowania w oparciu o wskaźnik referencyjny WIBOR możliwym jest dalsze funkcjonowanie umowy, w której wysokość oprocentowania kwoty kapitału kredytu będzie się opierała na drugim składniku ustalającym wysokość oprocentowania zawartym w umowie, to jest stałej marży banku, co spowoduje zmianę oprocentowania kredytu ze zmiennego na stałe?
„W opinii Karoliny Pilawskiej, adwokat, partnera w Kancelarii Prawnej Pilawska Zorski Adwokaci, pytania sądu są niezwykle trafne i odnoszą się do sedna problemu, chociaż na pewno pozytywne stanowisko TSUE nie będzie oznaczało automatyzmu w sprawach sądowych o WIBOR.
– Pierwsze trzy pytania de facto sprowadzą się do ustalenia przez TSUE, czy stawka WIBOR w ogóle może być kwestionowana i czy takie ujęcie sposobu oprocentowania kredytu można w ogóle uznać za nieuczciwe. Nie jest znane jeszcze uzasadnienie do tych pytań, natomiast można przewidywać, że sąd dąży do poznania odpowiedzi, czy jeśli jest to wskaźnik ustalany niebezpośrednio przez bank, to czy w ogóle może być uznany za nieuczciwy. Za wcześnie jest, by stwierdzić to jednoznacznie, natomiast sąd zapewne chce też dowiedzieć się, czy wystarczające do uznania takiego składnika oprocentowania za nieuczciwe może być już samo nienależyte poinformowanie o ryzyku. To, o czym mówię od dawna, to kwestia tego, że banki moim zdaniem każdorazowo powinny równolegle z kredytami o zmiennym oprocentowaniu proponować kredyt oparty o stałe oprocentowanie. Brak takiej różnorodności i możliwości wyboru również moim zdaniem może wpływać na nieuczciwość takich rozwiązań – komentuje mec. Karolina Pilawska.
Ostatnie pytanie odnosi się do skutki ewentualnej eliminacji WIBOR-u. Sąd chce uzyskać informację, czy ewentualne stwierdzenie nieuczciwości WIBOR-u spowoduje zamianę kredytu na oprocentowany stałą stopą (samą marżą) czy też doprowadzi – jak w wypadku kredytów frankowych – do upadku całej umowy (jej nieważności lub bezskuteczności).
Nasza rozmówczyni tłumaczy, że możliwość kwestionowania WIBOR-u nie będzie oznaczała automatycznego usunięcia WIBOR-u ze wszystkich umów czy uznania ich za nieważne, natomiast istnieje duże prawdopodobieństwo, że TSUE przyzna sądom krajowym ogólną możliwość usuwania takiego wskaźnika. Dziś wydaje się to wręcz nierealne, ale pamiętajmy, że tak samo wyglądało to w wypadku kredytów frankowych jeszcze osiem lat temu, a dzisiaj to już praktycznie norma”.
Sprawa została zarejestrowana w TSUE pod sygn. akt C-471/24.
Wyrok TSUE niewątpliwie określi kierunek procedowania w sporach o WIBOR, a przede wszystkim ustali, czy możliwa jest likwidacja WIBOR w umowach kredytów hipotecznych zawartych przez tysiące Polaków.
Link do treści artykułu znajdziecie Państwo TUTAJ.
