WIBOR jest kluczowym wskaźnikiem wyznaczania oprocentowania przez polskie banki dla większości kredytów o zmiennym oprocentowaniu, a w szczególności kredytów hipotecznych. To od jego wysokości w znacznej mierze zależy wysokość oprocentowania, a tym samym raty kredytu. W jaki dokładnie sposób WIBOR wpływa na kredyty ze zmiennym oprocentowaniem? Co trzeba o nim wiedzieć? Sprawdź!
Czym jest WIBOR i jak jest obliczany?
WIBOR to skrót od angielskiego wyrażenia Warsaw Interbank Offered Rate. Jest to jeden ze wskaźników referencyjnych, stosowany w odniesieniu do kredytów z oprocentowaniem zmiennym, takich jak np. kredyty hipoteczne.
Wysokość stawki WIBOR jest ustalana w każdy dzień roboczy na podstawie danych przekazywanych przez największe banki w Polsce. W uproszczeniu stawka WIBOR zależy od wysokości stopy procentowej, po jakiej banki udzielają pożyczek innym bankom.
Obecnie oprocentowanie kredytów hipotecznych najczęściej ustala się na podstawie wskaźnika WIBOR 3M lub WIBOR 6M. Oznacza to, że oprocentowanie zmienia się odpowiednio co 3 lub 6 miesięcy.
Jak zmiana WIBOR wpływa na ratę kredytu?
Stawka WIBOR to jeden z głównych czynników wpływających na oprocentowanie kredytu, a tym samym wysokość raty. Każda rata składa się bowiem z dwóch części:
- kapitałowej (przeznaczanej na spłatę kapitału otrzymanego w formie kredytu),
- odsetkowej (kosztu kredytu ponoszonego przez kredytobiorcę).
Na wysokość odsetek wpływają natomiast dwa czynniki:
- wskaźnik WIBOR,
- marża banku (zwykle utrzymująca się na niezmienionym poziomie przez cały okres kredytowania).
Odsetki są naliczane przez cały okres spłaty kredytu hipotecznego. Bank wylicza je procentowo, biorąc pod uwagę kwotę pozostały kapitał do spłaty. W związku z tym z każdą ratą odsetki maleją.
Na raty kredytów hipotecznych i innych ze zmiennym oprocentowaniem mogą też wpływać inne wskaźniki referencyjne – np. EURIBOR ustalany dla kredytów zaciągniętych w euro.
Jak zmiany stóp procentowych wpływają na Twoje finanse?
Na wskaźnik WIBOR znacząco wpływają także stopy procentowe ustalane przez NBP. Kiedy stopy rosną, wzrasta również WIBOR, a wraz z nim raty kredytu hipotecznego. W okresie niskich stóp i niskiego WIBORu konsumentom opłaca się zaciągać kredyty, ponieważ koszt spłaty zobowiązania są niewielkie. Niesie to jednak za sobą ryzyko, ponieważ wysokość WIBOR zawsze może wzrosnąć.
Dobitnie pokazuje to sytuacja z ostatnich lat. W połowie 2020 r. stopy procentowe zostały obniżone niemal do zera, a wraz z nimi spadł WIBOR. Wówczas kredyty stały się bardzo tanie, a zdolność kredytowa konsumentów znacząco wzrosła. Gdy jednak pod koniec 2021 roku stopy procentowe oraz WIBOR zaczęły wzrastać, bardzo szybko rosły również raty kredytowe.
Jak więc nietrudno zauważyć, stosowanie oprocentowania zmiennego przy tak długich zobowiązaniach, jakimi są kredyty hipoteczne, jest bardzo ryzykowne dla konsumentów. Wysokość raty w znacznej mierze zależy bowiem od wysokości stawki WIBOR, która może się zmieniać zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść kredytobiorcy.
Strategie radzenia sobie ze zmianami stóp procentowych
Czy można coś zrobić, jeśli masz kredyt hipoteczny i obawiasz się wahań stóp procentowych? Mimo iż konsumenci nie mają wpływu na aktualne stawki WIBOR, mają do dyspozycji pewne pomocne narzędzia. To m.in.:
- elastyczny kredyt z możliwością zmiany parametrów – np. dostosowania wysokości raty kredytu do aktualnych możliwości finansowych;
- refinansowanie kredytu w okresie korzystnych stóp procentowych – co pozwala na obniżenie kosztów zobowiązania;
- negocjowanie marży banku przy podpisywaniu umowy kredytowej – nie każdy wie, że marża kredytu hipotecznego może być negocjowana;
- złożenie wniosku o obniżenie marży podczas trwania umowy – w niektórych przypadkach istnieje taka możliwość.
Jak zabezpieczyć się przed ryzykiem wzrostu WIBOR?
Na stawkę WIBOR wpływa przede wszystkim sytuacja rynkowa. Jest ona ustalana na podstawie stóp procentowych ustalanych przez Radę Polityki Pieniężnej. Dlatego mając kredyt ze zmiennym oprocentowaniem opartym o WIBOR, warto śledzić zmiany na rynkach finansowych i prognozy. Bardzo ważna jest też odpowiednia umowa kredytowa – nigdy nie należy doprowadzać do sytuacji, w której wzrost raty kredytu mógłby doprowadzić do nadwyrężenia domowego budżetu. Dlatego opłacalna może być konsultacja z doradcą finansowym. Ponadto warto mieć oszczędności (tzw. poduszkę finansową), która pomoże zminimalizować ryzyko.
Czy można usunąć WIBOR z umowy kredytowej?
Istnieje możliwość „usunięcia” WIBORu z umowy kredytowej, jednak wymaga to wkroczenia na drogę sądową. Jeśli sąd uzna, że kredytobiorcy nie wiążą postanowienia regulaminu WIBOR, ponieważ go nie otrzymał lub też ustali się abuzywność zapisów z tym indeksem, to z takiej umowy WIBOR może zostać usunięty. Interesuje Cię bezpłatna analiza Twojej umowy kredytu? Skontaktuj się z Kancelarią PZ Adwokaci!
Co z WIBORem w 2023 roku?
Już niedługo WIBOR w Twojej umowie kredytowej zostanie zastąpiony nowym wskaźnikiem WIRON. Banki powinny go zastąpić w istniejących umowach do 2025 roku. Z punktu widzenia kredytobiorcy zmiana ta jest jednak niewielka – stawki WIRON są obecnie co prawda nieco niższe niż stawki WIBOR, ale kredyty nadal będą bazować na ryzykownym dla klienta zmiennym oprocentowaniu.
Podsumowanie
Warto mieć świadomość, że wpływ na oprocentowanie kredytów o zmiennej stopie ma przede wszystkim wskaźnik WIBOR. Każdą decyzję kredytową należy więc podejmować, biorąc pod uwagę możliwość jego wzrostu. Kredytobiorca powinien być też świadomy praw, jakie mu przysługują i nauczyć się wykorzystywać swoje możliwości w zmiennym środowisku finansowym.
