WIBOR a oprocentowanie kredytu: czy mogę zmniejszyć swoje zobowiązanie, pozywając bank?

Rosnące raty kredytów złotowych powodują, iż coraz więcej kredytobiorców zaczyna borykać się z problemami finansowymi. Idąc za przykładem polskich „frankowiczów” zastanawiają się, czy podjąć tę nierówną walkę i wystąpić przeciwko bankowi na drogę postępowania sądowego oraz co mogą na tym zyskać.

Co to jest WIBOR i jak jest ustalany?

WIBOR (ang. Warsaw Interbank Offered Rate) to stopa procentowa, po jakiej banki są w stanie udzielać pożyczek innym bankom na polskim rynku międzybankowym. WIBOR wyznaczany jest jako średnia arytmetyczna wielkości oprocentowania podawana przez największe banki działające w Polsce, po odrzuceniu wielkości skrajnych. Stawki oprocentowania podawane są przez banki (w ujęciu rocznym) każdego dnia roboczego o godzinie 11:00). Proces wyznaczania wartości WIBOR nazywany jest fixingiem WIBOR.

Czy powyższa definicja rozwiewa wątpliwości i pozwala przeciętnemu konsumentowi na zweryfikowanie, czy stosowany względem jego kredytu WIBOR jest „uczciwy” i w jaki sposób go obliczyć? Nie. Tym bardziej, że banki po roku 2008 praktycznie nie udzielają sobie pożyczek na rynku międzybankowym, co jest konsekwencją upadku banku Lehman Brothers działającego na rynku amerykańskim. Zatem stawka WIBOR nie jest ustalana w oparciu o żadne realne transakcje.

Jak stawka WIBOR wpływa na kredyty hipoteczne i gotówkowe?

Większość kredytów udzielanych w Polsce oprocentowana jest zmienną stawką referencyjną WIBOR i stałą marżą banku. WIBOR – jako stawka zmienna – ustalany jest na pewien czas. Aktualnie w obrocie funkcjonują następujące terminy:

• WIBORON – jeden dzień (overnight) oznacza depozyt jednodniowy, liczony od dnia zawarcia transakcji,
• WIBORTN – jeden dzień (tomorrow/next) oznacza depozyt jednodniowy, liczony od dnia następnego po zawarciu transakcji,
• WIBORSW – jeden tydzień (spot week) oznacza depozyt tygodniowy, liczony od drugiego dnia od zawarcia transakcji,
• WIBOR2W – dwa tygodnie (two weeks) oznacza depozyt dwutygodniowy, liczony od drugiego dnia od zawarcia transakcji,
• WIBOR1M – jeden miesiąc (one month) oznacza depozyt miesięczny, liczony od drugiego dnia od zawarcia transakcji,
• WIBOR3M – trzy miesiące (three months) oznacza depozyt trzymiesięczny, liczony od drugiego dnia od zawarcia transakcji.
• WIBOR1Y – jeden rok (one year) oznacza depozyt roczny, liczony od drugiego dnia od zawarcia transakcji.

Kredyty hipoteczne najczęściej oprocentowane są stawką WIBOR 3M albo WIBOR 6M. Terminy te wpływają na oprocentowanie kredytu, a zatem i na wysokość każdej raty kredytu (części odsetkowej). Jeśli kredyt oprocentowany jest stawką WIBOR 3M, to bank dokonuje zmiany oprocentowania w terminach trzymiesięcznych. Natomiast jeśli kredyt oprocentowany jest stawką WIBOR 6M, to taka zmiana dokonywana jest w terminach sześciomiesięcznych. Co w uproszczeniu oznacza, że przez okres 3 bądź 6 miesięcy oprocentowanie jest „stałe”.

Każda zmiana stawki WIBOR powoduje wzrost bądź spadek oprocentowania, a zatem i raty kredytu.

Podkreślenia również wymaga, że WIBOR w taki sam sposób wpływa na ratę kredytu hipotecznego, gotówkowego, jak i pożyczki o ile oprocentowane są zmienną stawką referencyjną. Jeśli kredyt gotówkowy bądź pożyczka oprocentowane są stawką WIBOR, to kredytobiorca lub pożyczkobiorca ma takie same możliwości, jak kredytobiorca hipoteczny. Każdy kredytobiorca lub pożyczkobiorca może pozwać bank.

Czy warto zmienić oprocentowanie kredytu na stałe?

Wzrost oprocentowania kredytu powoduje, że raty kredytu są coraz wyższe. Znaczna część kredytobiorców zastanawia się nad zmianą zmiennego oprocentowania na stałe. Stałe oprocentowanie kredytu gwarantuje, że raty kredytu nie będą podlegały żadnym zmianom i będą stałe przez cały okres kredytowania.

Podkreślenia jednak wymaga, że stałe oprocentowanie kredytu w przeważającej mierze jest wyższe niż oprocentowanie zmienne. Żaden bank nie zaoferuje oprocentowanie stałego na poziomie 4 czy 5%, gdy WIBOR jest na poziomie 7% i znajduje się na najwyższym od lat poziomie, a jednocześnie małe jest prawdopodobieństwo, że przy obecnej inflacji zacznie spadać.

Wskazać również należy, że banki nie chcą udzielać kredytów oprocentowanych stałym oprocentowaniem przez cały okres kredytowania. Najczęstszym rozwiązaniem jest stałe oprocentowanie przez okres 5 lat, a później „powrót” do oprocentowania kredytu zmienną stawką WIBOR i stałą marżą banku ewentualnie „negocjowanie” nowego, stałego oprocentowania. Zatem stałe oprocentowanie kredytu wcale nie jest stałe.

Zatem czy warto zmienić oprocentowanie kredytu na „stałe”? Na to pytanie każdy kredytobiorca musi odpowiedzieć sobie sam. Pamiętajmy jednak, że  przypadku zmiany oprocentowania kredytu na stałe rata kredytu z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością nie będzie niższa niż obecna rata kredytu ze zmiennym oprocentowaniem, co oznacza, iż w dalszym ciągu koszt kredytu będzie pozostawał na bardzo wysokim poziomie.

W przypadku podjęcia decyzji o podpisaniu aneksu do umowy kredytu dotyczącego zmiany oprocentowania kredytu na stałe należy skonsultować tę decyzję z prawnikiem. Pamiętajmy, że każda decyzja może wpłynąć na możliwość prowadzenia procesu w przyszłości.

Oprocentowanie kredytu – jak można je zmniejszyć, występując na drogę sądową?

Ustalmy zatem, co kredytobiorca może zyskać, występując przeciwko bankowi na drogę postępowania sądowego i w tym celu posłużmy się przykładem kredytu w kwocie 500.000 PLN udzielonego w styczniu 2015 roku, oprocentowanego stawką referencyjną WIBOR 3M i stałą marżą banku w wysokości 2,00 % w systemie rat równych na 360 miesięcy.

„Usunięcie” WIBOR oraz stałej marży banku z umowy kredytu.

Pierwszym roszczeniem, jakie możemy sformułować, jest roszczenie o ustalenie bezskuteczności klauzul umownych dot. oprocentowania kredytu w całości, czyli „usuwamy” z umowy zarówno WIBOR, jak i stałą marżę banku będącą składnikiem oprocentowania kredytu.

W tym przypadku wyliczenia klarują się w sposób następujący:

Kwota aktualnie spłacona (raty kapitałowo–odsetkowe), to ok. 222.000 PLN, z czego ok. 138.000 PLN to same raty odsetkowe.

Zakładając, że stawka WIBOR utrzyma się w dalszym ciągu na podobnym poziomie, to w przyszłości kredytobiorca zapłaci łącznie ok. 967.000 PLN, z czego ok. 546.000 PLN (!) to raty odsetkowe.

Wyeliminowanie z umowy kredytu oprocentowania w całości (WIBOR + marża banku) pozwala zaoszczędzić ok. 684.000 PLN (!).

Kredyt oprocentowany jedynie stałą marżą banku. „Usuwamy” z umowy kredytu stawkę WIBOR.

Drugim roszczeniem, które możemy wywieść jest roszczenie o wyeliminowanie części postanowienia dot. oprocentowania kredytu odnoszącego się wyłącznie do stawki WIBOR. W tym przypadku kredyt oprocentowany byłby jedynie stałą marzą banku.

Wyliczenia wyglądają w sposób następujący:

Kwota aktualnie spłacona (raty kapitałowo – odsetkowe), to ok. 177.000 PLN z czego ok. 71.000 PLN to raty odsetkowe.

Na przyszłość pozostaje do zapłaty łącznie ok. 487.000 PLN, z czego ok. 93.000 PLN to raty odsetkowe.

Pozostawienie kredytu oprocentowanego wyłącznie stałą marżą banku pozwala zaoszczędzić łącznie ok. 520.000 PLN (!).

Powyższe przykłady obrazują, jak duża jest skala problemu dotyczącego stawki referencyjnej WIBOR.

Problem ze spłatą kredytu? Warto zwrócić się do prawnika po bezpłatną analizę.

Każdy kredytobiorca powinien przeanalizować swoją sytuację i zwrócić się do prawnika z zapytaniem o możliwość prowadzenia procesu w jego indywidulanej sprawie. Pamiętajmy, iż większość kancelarii oferuje całkowicie bezpłatne analizy umów kredytu i po przeprowadzeniu takiej analizy nie są Państwo zobligowani do pozywania banku. Niemniej wskazać należy, iż na wokandę trafiają pierwsze sprawy kredytów złotowych, dlatego też już teraz warto ustalić, na co można liczyć oraz kiedy podjąć walkę w swojej sprawie.

Z powyższego płynie również przesłanie, aby walczyć o swoje prawa i nie bać się prawników. Każdy profesjonalny podmiot – adwokat czy radca prawny, powinien przedstawić Państwu zarówno możliwość prowadzenia procesu, szansę na wygraną, jak i możliwe konsekwencje procesu. Podsumowując, wiedzy nigdy za wiele, a prawnik, to też człowiek.