Umowa dożywocia to jedna z form przeniesienia własności nieruchomości. Polega na tym, że jedna osoba (właściciel nieruchomości) przekazuje dom, mieszkanie lub działkę innej osobie (nabywcy), w zamian za zapewnienie jej dożywotniego utrzymania. To rozwiązanie często wybierają osoby starsze, które nie mają bliskiej rodziny lub nie chcą przekazywać majątku w drodze spadku.
Na czym dokładnie polega umowa dożywocia?
W umowie dożywocia właściciel nieruchomości (czyli dożywotnik) oddaje swoje mieszkanie lub dom innej osobie. W zamian ta osoba (czyli nabywca) zobowiązuje się do:
- zapewnienia dożywotnikowi mieszkania (najczęściej w tej samej nieruchomości),
- dostarczania jedzenia, leków,
- pomocy w codziennych obowiązkach,
- opieki i wsparcia w chorobie,
- zorganizowania pogrzebu.
Dla kogo umowa dożywocia?
Umowę dożywocia zawierają najczęściej osoby starsze, które chcą zabezpieczyć swoją przyszłość i mieć pewność, że ktoś się nimi zaopiekuje. Czasem podpisują ją też osoby samotne, które nie mają bliskich krewnych lub nie chcą przekazywać majątku osobom dziedziczącym z ustawy.
Czym różni się umowa dożywocia od darowizny?
W przypadku darowizny właściciel przekazuje nieruchomość za darmo – nie ma gwarancji, że darczyńca będzie miał zapewnioną opiekę. Umowa dożywocia daje większe bezpieczeństwo, bo w zamian za nieruchomość nabywca musi wypełnić konkretne obowiązki. Jeśli ich nie spełni, dożywotnik może domagać się rozwiązania umowy lub zamiany jej na rentę.
Na co uważać przy podpisywaniu umowy dożywocia?
- Dokładnie opisz obowiązki nabywcy. Nie wystarczy napisać ogólnie, że ma zapewnić utrzymanie. Warto szczegółowo określić, na czym ma polegać opieka, jakie świadczenia będą przekazywane itp.
- Sprawdź, komu przekazujesz nieruchomość. Zadbaj o to, by była to osoba zaufana. W praktyce dochodziło do sytuacji, gdzie nabywca po otrzymaniu nieruchomości przestawał interesować się losem dożywotnika.
- Pamiętaj, że umowy dożywocia nie da się łatwo rozwiązać. To nie to samo co umowa najmu – tutaj chodzi o przekazanie własności w zamian za opiekę. Rozwiązanie takiej umowy może się odbyć tylko przed sądem i wymaga konkretnych powodów, np. rażącego niewywiązywania się z obowiązków.
- Umowa musi być zawarta u notariusza. Tylko wtedy będzie ważna. Notariusz zadba o to, żeby wszystko było zgodne z prawem, ale nie zawsze odpowiada za interesy stron – dlatego warto skonsultować się też z adwokatem.
Co jeśli nabywca nie wywiązuje się z umowy?
Jeśli osoba, która przejęła nieruchomość, nie spełnia warunków umowy – można dochodzić swoich praw w sądzie. Najczęściej są to:
- zamiana obowiązku opieki na rentę pieniężną,
- rozwiązanie umowy dożywocia i powrót nieruchomości do dożywotnika,
- odszkodowanie za niewłaściwe wykonywanie obowiązków.
Sąd bada wtedy całą sytuację i ocenia, czy nabywca rzeczywiście nie wywiązuje się z umowy. Czasem konieczne jest powołanie świadków lub przedstawienie dokumentów, np. rachunków czy opinii lekarskich.
Czy można sprzedać nieruchomość z umową dożywocia?
Tak, ale nowy właściciel przejmuje obowiązki wynikające z umowy. Musi zapewnić dożywotnikowi opiekę na tych samych zasadach. To może zniechęcić potencjalnych kupców – dlatego sprzedaż takiej nieruchomości bywa trudna.
Podsumowanie
Umowa dożywocia to dobre rozwiązanie dla osób, które chcą zabezpieczyć swoją przyszłość i mieć pewność, że ktoś się nimi zaopiekuje. Ale jak każda umowa – wymaga ostrożności i zaufania do drugiej strony. Warto też dobrze opisać w niej wszystkie warunki i skonsultować się z prawnikiem przed jej podpisaniem.
Masz pytania lub potrzebujesz pomocy przy umowie dożywocia? Skontaktuj się z naszą kancelarią adwokacką – chętnie doradzimy i przygotujemy dokumenty zgodnie z Twoimi potrzebami. Zachęcamy także do śledzenia naszych profili w mediach społecznościowych: Facebook, Instagram i LinkedIn.